Wil je studenten nog actiever betrekken in hun leerproces? En wil je de studenten laten profiteren van elkaars kennis en ervaring? Denk dan aan peer teaching als onderwijs- en leeractiviteit. Deze onderwijstip licht toe wat peer teaching is, welke vormen er bestaan en wat de voordelen en de aandachtspunten zijn.  

Wat is peer teaching?

Peer teaching is een activerende didactische werkvorm waarbij studenten elkaar onderwijzen. Studenten worden individueel of in groep ingeschakeld als student-lesgever(s) om met én van elkaar te leren, zonder directe tussenkomst van een lesgever. De methode maakt gebruik van het idee dat studenten dezelfde taal spreken en daardoor elkaar beter begrijpen en van het vermogen van studenten om kennis en vaardigheden aan elkaar over te dragen.

Afhankelijk van de beoogde doelen en de onderwijscontext, kan peer teaching verschillende vormen aannemen:

• Peer tutoring: Een meer ervaren of deskundige student (de tutor) helpt andere, minder ervaren studenten (tutees) bij een specifiek onderwerp of een bepaalde vaardigheid, in kleine groep of via een-op-eensessies. 
• Reciprocal Peer Teaching: Studenten wisselen van rol tussen leraar en leerling. Tijdens een les kunnen studenten bijvoorbeeld om de beurt een onderwerp presenteren en vervolgens vragen beantwoorden van hun medestudenten.
• Peer mentoring: Studenten (mentoren) bieden begeleiding, advies en ondersteuning aan studenten die begeleiding nodig hebben (mentees). De mentoren helpen de mentees met academische en sociale integratie door begeleiding te bieden bij bv. studeerstrategieën en  tijdsmanagement, door hen in contact te brengen met faciliteiten op de campus, enz.
• Microteaching:  Studenten presenteren een bepaalde inhoud die ze individueel of in groep hebben voorbereid aan hun medestudenten. Ze geven een vereenvoudigde les aan hun medestudenten. De studenten die de les of presentatie hebben gegeven, krijgen feedback van de lesgever en de medestudenten over de inhoud of vorm van de les of presentatie. 
• Coöperatief leren: Studenten worden opgedeeld in kleine groepjes waarin elke student verantwoordelijkheid draagt voor het bijdragen aan de groep. Je kan bijvoorbeeld een onderwerp opdelen in subdelen. Elke student wordt dan ‘expert’ in hun eigen subdeel door daarover te lezen, info op te zoeken… en brengen hun expertise bij de andere groepsleden.   
• Collaborative Learning: Studenten werken in kleine groepen samen aan een opdracht of project. Elke student brengt eigen kennis in, waardoor ze van elkaar leren en elkaars perspectieven leren kennen tijdens het samenwerkingsproces.
• ...

Waarom peer teaching?

Peer teaching heeft aanzienlijke cognitieve en affectieve voordelen voor zowel de student-lesgever als de andere studenten:

1. Activering en betrokkenheid: De grootste troef van peer teaching is dat de leerkansen van de studenten zelf optimaal worden benut. Studenten die anderen helpen, ontwikkelen vertrouwen in hun eigen academische vaardigheden en voelen zich vaak niet alleen meer gemotiveerd om te leren maar ook meer betrokken bij het eigen leerproces. Door de rol van lesgever op zich te nemen, worden studenten gedwongen de leerstof zelf te verwerken en diepgaand te begrijpen voor ze die kunnen overbrengen naar hun peers. Het daadwerkelijk lesgeven draagt ook bij aan een hogere retentie van de leerstof. Studenten die deelnemen aan de peer teaching als niet-lesgever geven daarnaast aan een verhoogde motivatie te hebben om te leren.
2. Ondersteuning op maat: Deze manier van werken laat ruimte voor diverse leerstrategieën en -benaderingen. Doordat in kleinere groepen wordt gewerkt, kunnen student-lesgevers lessen ontwikkelen en uitleg geven op maat van de peers. Het is daarnaast mogelijk dat de studenten beter feedback aanvaarden van hun peers dan van bijvoorbeeld een lesgever die verder van hen afstaat. Peer teachers kunnen dus ook directe en persoonlijk relevante feedback aan hun peers geven.
3. Generieke competenties: Door op te treden als student-lesgever leren de studenten hun leiderschapsvaardigheden te ontwikkelen. Daarnaast stimuleert peer teaching communicatie, samenwerking en empathie - vaardigheden die van grote waarde zijn in zowel het academische als professionele leven. 

Aandachtspunten bij peer teaching

Afhankelijk van de vorm van peer teaching, zal een sessie er anders uitzien. Er zijn wel enkele aandachtspunten waarmee je best rekening houdt, onafhankelijk van de vorm van peer teaching.

• Zorg voor duidelijke doelstellingen. Die helpen studenten gericht te werken. Afhankelijk van de vooropgestelde doelen, zullen studenten en student-lesgevers op een andere manier participeren aan de sessies. Didactische vaardigheden oefenen zal een andere voorbereiding vragen dan samenwerking. 
• Kies de inhoud zorgvuldig. Ga na welke onderwerpen extra ondersteuning nodig hebben en stel duidelijke leerdoelen voor het peer teaching-programma. Dat kan op basis van studentfeedback en analyse van leerresultaten. Het is niet wenselijk sessies op te zetten voor materie die alle studenten al onder de knie hebben. 
• Zorg voor gestructureerde bijeenkomsten. Organiseer regelmatige sessies en stel duidelijke doelen voor wat elke sessie moet bereiken. Voorzie een systeem waarin studenten hun voortgang kunnen bijhouden en ondersteuning kunnen vragen.
• Bereid de studenten voor. Zorg ervoor dat de studenten die de rol van peer teacher opnemen voldoende voorbereid zijn in bijvoorbeeld didactische vaardigheden. Die voorbereiding is belangrijk om studenten vertrouwen te geven in de vaardigheden die nodig zijn om les te geven.
• Groepssamenstelling. Deel de studenten in in kleinere groepen (3-5 personen). In kleinere groepen is het makkelijker om iedereen te betrekken en effectieve interactie te stimuleren. Geef de studenten eventueel rollen (notulist, leider…) om de efficiëntie van de samenwerking te verbeteren. De verschillende rollen geven de peers ook de mogelijkheid verschillende vaardigheden te oefenen.
• Laat studenten niet aan hun lot over. Bij peer teaching verschuift je rol van lesgever naar facilitator. Je biedt begeleiding en beantwoordt vragen waar nodig. Ondanks dat je zelf geen les zal moeten geven, blijf je best beschikbaar om vragen te beantwoorden en feedback te geven. Hou op regelmatige basis check-ins met de peers om ervoor te zorgen dat alles soepel verloopt.
• Evaluatie en feedback. Het is belangrijk om de effectiviteit van peer teaching te evalueren. Hou de groepen in de gaten en geef constructieve feedback waar nodig. Dit helpt om het leerproces van zowel de peers als de peer teacher te verbeteren en zo de leerdoelen te bereiken.