In deze onderwijstip vindt u de nodige inspiratie om het hoofdstuk 'Opleidingscompetenties formuleren' van de opleidingsmonitor in te vullen. Indien van toepassing worden apart suggesties voor de PLAN en de DO gegeven.

Plan

Wat zijn opleidingscompetenties of opleidingsspecifieke leerresultaten?

Binnen de UGent worden de termen ‘opleidingscompetenties’ of ‘opleidingsspecifieke leerresultaten (OLR)’ als synoniemen gebruikt. Deze geven aan wat de studenten moeten kennen en kunnen aan het einde van hun opleiding en welke attitudes hierbij van hen verwacht worden. Ze zijn een operationalisering van de visie/missie, de strategische keuzes, de eigenheid en profilering van de opleiding.

De UGent-competentiebenadering benadrukt ‘de integratie van kennis, vaardigheden en attitudes in vooral complexe theoretische en/of concrete situaties’ binnen haar opleidingen. 

Er worden ook competenties op het niveau van een individueel opleidingsonderdeel geformuleerd. Deze worden binnen de UGent ‘eindcompetenties’ genoemd. De link tussen opleidings-en eindcompetenties komt in 1.2.1 aan bod.   

Waaraan moeten opleidingscompetenties (OLR) voldoen? 

Bij het opmaken van de opleidingscompetenties is het belangrijk dat deze in lijn zijn met een aantal richtlijnen en verplichtingen:

• de dublindescriptoren
• vereisten uit de Codex Hoger Onderwijs Art.II.141
• het European Framework for Lifelong Learning (EQF) 
• de Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS)
• Het domeinspecifiek referentiekader (DLR) van de opleiding

Meer info over de eerste 4 bovenstaande kaders is terug te vinden via het UGent-competentiemodel dat opleidingen ondersteunt bij het uitschrijven van passende opleidingscompetenties (OLR). 

De opleidingscompetenties (OLR) van de meeste UGent-opleidingen volgen de structuur van het UGent-competentiemodel. Enkele opleidingen hebben goede redenen (Europese referentiekaders, keuze voor rolmodel, …) om dit niet te doen. Wel is een aftoetsing aan het UGent competentiemodel in Oasis verplicht voor alle opleidingen. Meer info hierover in de Oasis-handleiding of bij de CKO-medewerker. In deze Oasis-handleiding wordt ook alle informatie gegeven over hoe opleidingscompetenties en eindcompetenties opgemaakt en beheerd worden in Oasis.

De opleidingscompetenties (OLR) moeten in overeenstemming zijn met de domeinspecifieke leerresultaten (DLR). De DLR zijn een generieke set leerresultaten op Vlaams niveau opgesteld door de verschillende aanbieders van een bepaalde opleiding. Deze set is dus richtinggevend voor alle opleidingen binnen dit domein. In de opleidingscompetenties (OLR) kunnen de verschillende instellingen door concretiseringen van en aanvullingen op de DLR hun eigen sterktes benadrukken en zich ten opzichte van elkaar profileren. U kunt de domeinspecifieke leerresultaten van uw opleiding steeds bekijken in de Vlaamse kwalificatiedatabank.

Do

Kenmerken van opleidingscompetenties (OLR)

Wanneer de opleiding specifieke keuzes maakt in haar visie op de opleiding, dan is het meestal sterk aangewezen dat die ook terug te vinden zijn in de opleidingscompetenties (vb. minoren of majoren, zwaar inzetten op een specifiek thema, enz.). De opleiding stelt zich bij het opstellen/reviseren van de opleidingscompetenties steeds de vraag waarin de opleiding verschilt van of raakpunten heeft met andere verwante opleidingen. 

Opleidingscompetenties blijven gewoonlijk gedurende een langere periode stabiel. Wel moeten ze actueel blijven. Programmawijzigingen of ontwikkelingen in het vakgebied leiden soms tot een aanpassing. 

Over opleidingen heen kan een deel van de opleidingscompetenties dezelfde zijn: sommige faculteiten hebben een gemeenschappelijke stam over opleidingen heen. 

Externe blik

Bij het opmaken van de opleidingscompetenties wordt een vertegenwoordiging van alle stakeholders betrokken. 

Het verdient aanbeveling om de opleidingscompetenties regelmatig te laten evalueren door vertegenwoordigers van het werkveld en/of collega’s van andere univerisiteiten. Deze verankering van een externe blik kan best deel uitmaken van bredere (werkveld)initiatieven. Men houdt rekening met eventuele beroepsprofielen.

Gedragenheid

De opleidingscommissie bewaakt dat de opleidingscompetenties (OLR) helder, logisch, gedragen en actueel geheel vormen.

Inspanningen doen voor brede bekendmaking is essentieel (aan studenten via infodagen, introductiedagen, toelichting in de eerste les, poster in de inkomhal, nieuwsbrief voor lesgevers, naar het werkveld via alumni-activiteiten, bijscholingen, …). Zorg in ieder geval voor een aantrekkelijke voorstelling ervan (eventueel vervoudigd of met icoontjes).

Maar sowieso is de beste zet de opleidingscompetenties echt verankeren in de dagelijkse werking. Dit kan bijvoorbeeld door de opleidingscompetenties (of meteen de matrix) steeds mee te nemen in diverse discussies in opleidingscommissie (Vb. over stage, activeren, toetsing, …). Naar studenten is toe is het zinvol een sterke link met opleidings- en eindcompetenties in te bouwen in feedback- en reflectiemomenten, en ook in evaluatiecriteria. 

Ondersteuning

Men kan beroep doen op ondersteuning bij het opmaken/reviseren.