Digitaal annoteren: hoe pak je dat aan?

Digitaal annoteren voegt dynamiek toe aan je online of hybride lesgebeuren. Een digitale annotatie accentueert, voegt iets toe of structureert. In een digitale annotatie kan je een begrip benadrukken, een kernelement onderstrepen, een voorbeeld toevoegen, een proces in kaart brengen, een gedachtegang expliciteren,… In een online of hybride les zijn er verschillende manieren om digitaal te annoteren. Afhankelijk van het materiaal dat je gebruikt, zal het digitaal annoteren anders in zijn werk gaan.

Deze onderwijstip verzamelt methodes voor digitaal annoteren, toegepast door UGent-collega's.

Als het leslokaal een Pearl mini met een vaste camera heeft, dan kan je met de afstandsbediening inzoomen op het bord. Minpunt: het levert niet altijd de gewenste kwaliteit op. Uit testen bleek dat het bord moeilijk in beeld te brengen is met de mobiele set. Die kan niet inzoomen, waardoor je zeer groot moet schrijven op het bord wil je leesbaar zijn.

Ontleen een documentenlezer

Een documentenlezer lijkt op een bureaulamp: de camera zit op de plaats van de lamp. Op die manier kan je gemakkelijk een handeling op tafel, zoals schrijven, capteren. Sommige faculteiten of vakgroepen hebben een documentenlezer ter beschikking. Neem contact op met de FDO van je faculteit om dat na te gaan.

Hoe je de documentenlezer installeert, is afhankelijk van het model. Vaak kan je zo’n toestel aansluiten met een usb op de computer. Het beeld dat de documentenlezer capteert, kan je zien op je computer. Via schermdelen kan je dat beeld vervolgens delen met de studenten via je videoconferentietool (Zoom, MS Teams).

Maak je eigen documentenlezer

Wat heb je nodig?

  • smartphone, best aangesloten op de stroom.
  • smartphonehouder, bijv. selfiestick of statiefje.
  • een glas gevuld met een steen (of een ander gewicht) waarmee je de stick vastklemt en ervoor zorgt dat het glas niet omvalt.

In deze set-up kan je een video die je op Ufora kan plaatsen, maar je kan er ook live, tijdens de les, zaken mee neerschrijven en in beeld brengen. 

Hoe ga je te werk?

Start de sessie op via de computer en neem deel via je gsm aan deze sessie zonder audio. Deel het scherm via je gsm. Op die manier ben jij in beeld via de webcam van je computer en kan je het blad tonen via je gsm. Vraag aan de studenten om het beeld van jouw webcam en gsm te vast te pinnen.

Test deze opstelling zeker eerst uit en pas eventueel deze tips toe:

  • Gebruik een donkere pen die duidelijk schrijft.
  • Zorg voor een lichtbron die voor je staat, zo vermijd je ongewenste schaduwen.
  • Gebruik geen gelijnd papier, dat verstoort het beeld 
  • Plaats de camera ongeveer 30 centimeter van het schrijfoppervlak.
  • Gebruik je camera in normale positie, niet in de selfie-positie. De opname van de selfie-camera is vaak van mindere kwaliteit.
  • Zorg ervoor dat je regelmatig je hand van het blad haalt en controleer of de deelnemers alles duidelijk kunnen lezen.

Met je computermuis kan je gemakkelijk zaken annoteren. Die is vooral geschikt om zaken in kleur te markeren, om cirkels of pijlen te tekenen. Formules en zinnen neerschrijven met de muis is lastiger.

Er zijn verschillende mogelijkheden om te tekenen/schrijven:

  • Je kan annoteren op het geïntegreerd whiteboard van je videoconferentietool (Zoom, MS Teams).
  • Je kan annoteren in een externe applicatie zoals PowerPoint of openboard (zie verder) en de annotaties vervolgens zichtbaar maken via schermdelen. 
  • Je kan gebruik maken van de annotatiefuncties van je videoconferentietool en zo annoteren ‘op’ het scherm of bestand dat je deelt met de deelnemers.

Beschik je over een tablet met een stylus (pen voor op Ipad/tablet) dan is dat de meest aangewezen manier om het traditionele bord te vervangen. Je hebt twee manieren om de tablet als bord te gebruiken.

 (1) Je gebruikt de tablet als extra toestel. Het voordeel is dat je alle functionaliteiten van Zoom of MS Teams kan blijven gebruiken via de computer (appversies laten immers sommige functionaliteiten niet toe, zoals chat, poll, …).  

(2) Je start de onlinesessie (via MS Teams/Zoom) op via de tablet zelf en gebruikt de camera en micro van je tablet. Je gebruikt hier dus maar één toestel, namelijk je tablet.

Als je een computer en tablet hebt

  1. Je start de online sessie op via de computer. Dat kan via Zoom of MS Teams. 
  2. Neem via de tablet deel aan deze sessie, maar maak geen verbinding met de audio of video, want dat gebeurt via de computer. 
  3. Geef de geschikte rechten aan de tablet in de sessie als organisator (Zoom: co-host, MS Teams: moderator).
  4. Deel vervolgens je scherm via de tablet. Hier kan je kiezen voor het geïntegreerde whiteboard of deel je het scherm van je tablet en kies je welke applicatie je deelt met de studenten, zoals PowerPoint of Openboard. 

Als je enkel een tablet hebt

Kan je geen twee apparaten gebruiken, dan start je de online sessie op via de tablet en maak je dus wel verbinding met audio en video. De sessie verzorg je dan volledig via de tablet. Gebruik het geïntegreerde whiteboard of deel je scherm om een andere app te gebruiken. 

Opgelet! in MS Teams is het niet mogelijk om het ingebouwde whiteboard op te starten vanuit de app dus dan is het nodig om een externe applicatie te gebruiken en je scherm te delen.

Opgelet! In Zoom zijn een aantal functionaliteiten niet beschikbaar in de app, zoals chat, galerijweergave, peilingen en brainstormruimten. Die zijn alleen beschikbaar vanaf een computer.

Een tekentablet of grafische tablet, zoals een Wacom-tablet, lijkt op een gewone tablet qua formaat of is net iets groter dan een gemiddelde tablet. Het heeft een aanraakgevoelig oppervlakte (vergelijkbaar met een trackpad) waarop getekend en/of geschreven kan worden. Iedere beweging die je maakt op de tekentablet verschijnt op de computer. Het verschil met een tablet is dat je niet altijd een display hebt op dergelijk toestel en dat er geen bestanden op de tablet zelf kunnen worden opgeslagen. Het functioneert als het ware als een tweede scherm.

Je hoeft het toestel enkel aan te sluiten via USB of via Bluetooth, daarna kan je aan de slag. 

Leer van prof. ir. Mia Eeckhout hoe zij gebruik maakt van een Wacom-tablet binnen de Bongo-omgeving. In haar presentatie (.ppt) somt ze enkele voor- en nadelen aan een tekentablet op op basis van haar persoonlijke ervaring (Opgelet: Bongo is niet langer actief. Je kan een Wacom-tablet ook gebruiken bij MS Teams of Zoom):

Voordelen

  • Het biedt je schrijf- en rekenfuncties binnen een les.
  • Een blackboard toevoegen gaat eenvoudig.
  • Je kan flexibel overgaan naar de verschillende slides.

Nadelen 

  • Het is een extra apparaat om aan te schakelen.
  • Het is niet draadloos en zorgt bijgevolg voor meer kabels die je juist moet insteken. 
  • Oefening baart kunst. Test en gebruik de tablet regelmatig om het gebruik onder de knie te krijgen. 

Lees meer over de voordelen van een tekentablet.

Welke software raden collega's aan?

Openboard (whiteboard applicatie)

Openboard is een opensourcesoftware (gratis) voor interactieve whiteboards. De mogelijkheden zijn vergelijkbaar met die van een smartboard. Collega’s geven aan dat het vooral handig is omdat je de borden kan op slaan voor later. Deze video (YouTube) demonstreert de mogelijkheden binnen de tool.

Goodnotes (whiteboard applicatie)

Goodnotes is een betalende software voor interactieve whiteboards. Het voordeel is dat er een documentenbeheer is, waardoor je alle borden die je schrijft kan opslaan voor later. 

Squid (whiteboard applicatie)

Squid is een applicatie om te annoteren op pdf’s. Beschikbaar voor android en ios. 

Drawboard (whiteboard applicatie)

Drawboard is een applicatie om te annoteren op pdf’s. Beschikbaar via Microsoft Store

Sidecar (iPad als tweede beeldscherm)

Deze app maakt het mogelijk om de iPad als tweede beeldscherm voor je Mac te gebruiken. Zo hoef je niet als extra gebruiker deel te nemen via de iPad, maar kan je annoteren op programma’s die je opent op je Mac. Lees meer over hoe je dit kan installeren

Explain everything (video’s maken)

Explain everything is een betalende software die je toelaat om geanimeerde video’s te maken, hier kan je documenten, ppt en andere bestanden importeren. Deze kan je annoteren met kleuren, basis figuren en tekstvakken of met de stylus.

In drie stappen kan je gemakkelijk een video maken:

  1. Oefening uitschrijven met stylus
  2. Mondelinge uitleg opnemen
  3. Extra kleurmarkeringen toevoegen indien nodig

De video kan je exporteren naar een mp4 formaat en op opladen op Ufora

Welke hardware raden collega's aan?

Er zijn verschillende tablets die door lesgevers aan de UGent aangekocht worden. Hieronder ter inspiratie een overzicht:

Tekentablet Een Wacom one (met display) of een Wacom Intuos M Bluetooth (zonder display)
Tablet of iPad

iPad Pro met stylus (opgelet niet elke stylus werkt op elke iPad, koop de juiste!)

Computer met digitale pen Een Dell laptop 9365 met active pen

 

Of gebruik een echt whiteboard

Plaats een fysiek whiteboard in je bureau en richt de webcam op dit bord. De lesgever maakt gebruik van een whiteboard van 1,5 op 1 meter en heeft dit met de geïntegreerde webcam gecapteerd. De webcam gaf een goed beeld van het bord, maar een externe webcam laat je wel toe om beter te richten op het bord. Een belangrijke tip hierbij is dat enkel een zwart pen leesbaar is, andere kleuren zijn niet aan te raden.

Andere tips van collega's

Bord filmen tijdens de les met Opencast systeem

Streamen en opnemen met opencast werkt onafhankelijk van elkaar. Je moet hier wel van bewust zijn. Live streamen kan je op het moment zelf organiseren door het aan te zetten en te stoppen, maar als je wil opnemen moet je dit op voorhand plannen met de opencast planner.

Indien je op het bord wil schrijven, moet je genoeg inzoomen. Of het bord goed in beeld komt, hangt af van hoe de camera ingesteld is op het bord. Je kan ook enkele presettings maken met de afstandsbediening die bij de capture agent hoort. Hierdoor kan je met 1 knop de zoom die je ingesteld hebt op je bord opvragen en het juiste beeld in beeld brengen.

Hoe stel je nu zo’n presetting in? De afstandsbediening heeft een presetknop. Je moet die ingedrukt houden op het moment dat de positie goed staat. Vervolgens druk je op een cijfer om het vast te leggen. Van zodra je op dat bepaald cijfer klikt, past de camera zich aan die setting aan.

Je kan de camera niet op iets anders gebruiken dan opencast.

Als je opneemt, streamt met de capture agent zie je de presentatie altijd naast het beeld. 

Meerdere schermen tegelijkertijd delen door middel van OBS

Wil je het wisselen tussen schermen vermijden. Dan is deze tip van onze collega nog een idee.

OBS laat je toe om je schermen te combineren. Hoe ging dit in zijn werk? Prof. Christophe Scholliers maakt gebruik van een Android tablet waarop hij de software OneNote opende. Deze tablet is geconnecteerd met zijn computer en wordt binnen OBS zichtbaar gesteld. Bij het screensharen in ZOOM selecteerde hij bijgevolg het beeld van OBS (zie hieronder).

Bekijk hier een instructiefilm over het gebruik van OBS

Chaotische schrijver? Geen probleem!

De lesgever werkt met invuloefeningen op de slides die hij annoteert met zijn muis en maakt gebruik van de optie tekstbox toevoegen zodat hij ook zaken kan typen op de slides. Op het einde van de oefening kan de slide al snel onoverzichtelijk zijn. Daarom dat hij na de invuloefening altijd een slide heeft met de oplossing mooi uitgeschreven. Op die manier kan je volledig focussen op het proces uitleggen en minder zorgen maken om de leesbaarheid.

UGent-Praktijken

Laatst aangepast 9 februari 2024 09:30